Yazar arşivleri: Veysel Fırat Bozçalı

Türkiye’nin Kürt sorunu: 1999-2007

Makale, Siyasi - Türkiye içinde yayınlandı by

Birikim Dergisi’nin Ocak 2008 Sayısında Yayımlanmıştır Suruc_Kadinlar_Gunu_Mitingi_13.jpg

Biz seçim barajını, bu partiler Meclis’e giremesin diye çıkarmış değiliz ‘Baraj yüzde 7’ye indirilebilir’ dedim… Diyorlar ki, ‘Kürtler bağımsızlığını ilan eder.’ Edemez! Aynı haklar tanınırsa niye ayrılmaya kalksınlar? Bu ülkede Kürtler Genelkurmay Başkanı bile oldu. Cemal Gürsel ziçin de ‘Kürt’ derlerdi.
Kenan Evren, Yedinci Cumhurbaşkanı
Sabah, 28 Şubat 2007

Dağda olmasındansa siyasette olması iyidir. Niye siyasetçilerimize güvenmiyorsunuz? Niye oradaki vatandaşlarımıza güvenmiyorsunuz? Onları seçmezler, biz onları sandıkta yeneriz..
Mehmet Keçeciler, ANAP’lı Devlet Bakanı, Akşam, 24 Şubat 2002

11. Cumhurbaşkanı’nın kim olacağı tartışmaları önce elektronik muhtıra ile Genel Kurmay’ın siyasete dışarıdan müdahalesini sonra da 22 Temmuz erken genel seçimlerini getirdi. Her iki seçmenden birisinin oyunu alan AKP, Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde 2,5 milyonun üzerinde oy aldı. Abdullah Gül 11. Cumhurbaşkanı oldu. Seçimin Kürt Sorunu açısından en önemli sonucu AKP’nin ‘Kürt kökenli vatandaşları’ Kürt sorununu tanıyan, tanımlayan ve sorunun çözümünü siyasetinin temel amacı olarak kabul eden Demokratik Toplum Partisi (DTP) kadar temsil etme iddiasına sahip olabilmesiydi. Seçimlerin ardından Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) ile HPG (1) arasındaki çatışmalar şiddetlendi. 7 Ekim’de operasyondan dönen askerlere yapılan saldırı sonucu 13 asker hayatını kaybetti. 17 Ekim’de TBMM’den hükümete bir yıl süreyle sınır ötesi operasyon yapma yetkisi veren tezkere 506 kabul oyuyla geçti. 21 Ekim’de Hakkari/ Dağlıca’da düzenlenen saldırı sonucunda 12 asker hayatını kaybetti, 8 asker kaçırıldı. 23 Kasım’da Anayasa Mahkemesi Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’nın DTP’nin kapatılması talebiyle yaptığı müracaatı kabul etti, dava süreci başladı. KCK (2) Yürütme Konseyi ve KONGRA-GEL (3) Başkanlık Divanı silahların bırakılması ve Kürt sorununun çözümü için 7 maddelik bir bildirgeyi 1 Aralık günü yayınlarken aynı gün TSK ilk sınır ötesi operasyonu yaptığını duyurdu.

Türkiye siyaseti içinde Kürt sorunu odaklı siyasetler yani Kürt sorununu tespit eden, sorunun çözümünü siyasi önceliği kabul eden ve çözüm için temsil kabiliyetine sahip olduğu iddiasını taşıyan siyasetler yasal olan ile yasa dışı olan, ‘meşru’ olan ile ‘gayri meşru’ olan arasında gidip geldi ve hep kenara özgü olan siyasetler olarak var olmaya çalıştı. Kenarın siyaseti olması hasebiyle ifade ve temsil kabiliyeti hep tartışmalı olan bu siyasetlerin kenardan merkeze devşirilmesinden zaman zaman söz edildi ancak bu bahsi açan her kim olursa olsun sert bir tepkiyle karşılaştı.

Yazının meramı Türkiye’nin Kürt sorununun 1999-sonrası seyrine yakından bakmak, Kürt sorunu odaklı siyasetlere bir arada bakıp sorunun çözümüne dair siyaset üretme, temsil etme ve muhatap olma iddiasının değişen gereklerini tarif etmek ve mevcut siyasi örgüt ve teamüllerin bu gereklere cevap verme kapasitesini tartışmak.
Okumaya devam et →

"Bizim de Günümüz Gelecek!": Sinemada Anti-Militarizm, Militarizm ve Devrimci Şiddet

Anarşi, Makale, Sinema, Siyasi - Dünya içinde yayınlandı by

landandfreedom3.jpgMilitarizm ile devrimci şiddet arasındaki sınırı 'Ülke ve Özgürlük (Land and Freedom)' – 'Cezayir Savaşı (Battle of Algiers)' – 'Utanç (Shame)' – 'Bir Savaş Sonrası Manzarası (Landscape After a Battle)' filmleri üzerinden düşünmek

Devrimci şiddet meselesine dair düşünürken iki temel soruyu aklımıza getirmek faydalı olabilir: “Devrim kendiliğinden olan bir fenomen midir?” ve “Militarist olmayan bir devrim mümkün müdür?”
Devrim, şartlar olgunlaştığında, kendisini taşıyacak sınıflarca verilecek sınıf savaşımının nihayetinde ulaşılacak bir aşamadır. Bu önerme çok önemli bir tespite işaret ediyor; o da devrimin tarihin akışı içinde kendiliğinden gerçekleşecek bir fenomen olmadığıdır. Her ne kadar şartların olgunlaşması tarihin diyalektiğinin bir getirisi olsa da, “son kertede” devrimci sınıfların vermesi gereken bir mücadele vardır. O zaman devrim salt kendiliğinden olan bir fenomen değildir. Bu sonuç bizi devrim için elzem olan devrimci şiddet meselesine götürür. Bu yazıda, devrim için verilen mücadelenin koşullarının tarihsel olarak belirlenip belirlenmediğinden öte, mücadelenin nasıl yürütüleceğinin ve mücadele biçiminin herhangi bir belirlenim mekanizmasına tabi olup olmadığını ele alacağım.
landandfreedom.jpg Mücadelenin belli bir belirlenim mekanizmasına tabiiyeti meselesi bizi en başta sorduğumuz ikinci soruya götürür. Eğer belli bir belirlenim mekanizması söz konusu değil ise militarist olmayan bir devrim ve devrimci şiddet mümkün olabilir. Ancak militarist olmayan bir devrimci şiddet için militarist olanın tanımını yapmalı, militarizm ile devrimci şiddet arasındaki sınırları isabetli bir biçimde çizmeliyiz.
Bu yazıda, devrim – kurtuluş – “özgürleştirme” mücadelesi veren kişi ve gruplar üzerinden militarizmi tasvir eden dört filmi ele alacağım: Ken Loach'un Land and Freedom'ı (1995), Gillo Pontecorvo'nun Battle of Algiers'i (1965), Ingmar Bergman'ın Shame'i (1967) ve Andrzej Wajda'nın Landscape After a Battle'ı (1970). Bu filmler üzerinden militarizm ile devrimci şiddet arasındaki sınırı tekrar düşünmeye çalışacağım.
Okumaya devam et →

Ulusu Tasarlamak

Duyuru, Siyasi - Türkiye içinde yayınlandı by

Osmanlı Bankası Müzesi yeni bir sergiye ev sahipliği yapıyor: Ulusu Tasarlamak, 1920’ler ve 1930’larda Avrupa Devletleri. Sergi 1920’ler ve 1930’lardaki toplum mühendisliği tarihi üzerine. Devlet iktidarının nasıl kitleleri belli modernite projeleri ışığında yeniden icat etmek ve şekillendirmek üzere kullanıldığını inceliyor. Sergi her gün saat 10:00 ile 18:00 arasında Osmanlı Bankası Müzesi, Bankalar (Voyvoda) Caddesi, No: 35-37 Karaköy/İstanbul adresinde ziyaret edilebilir. Sergi 20 Mart 2007 tarihine kadar açık olacak.

Müzenin sponsorluğunda gerçekleştirilen sergi kitle siyaseti döneminde, diğer bir ifadeyle 1920’ler ve 1930’larda, belli modern iktidar teknolojilerine odaklanıyor. Sömürgeci Fransa, iç savaştaki İspanya, Faşist İtalya, Nazi Almanyası, Sovyetler Birliği ve Kemalist Türkiye görsel siyasi kültürün farklı ideoloji ve beraberinde gelen farklı modernite projelerinin propagandasını yapmak için kullanıldığı ‘Avrupa devletleri’ olarak karşımıza çıkıyor.
Okumaya devam et →

Poulantzas'ın D/devrimi: Devlet, İktidar, Sosyalizm

Makale, Siyasi - Dünya içinde yayınlandı by

Adına D/devrim dediğimiz kavramı, olguyu ya da her ne ise onu düşünmek beraberinde bir dolu kavram ve olguyu da düşünmeyi ve yeniden düşünmeyi gerektiren fazlasıyla yorucu ama bir o kadar da ufuk acıcı olabilen bir fikir mesaisidir. Peki, devrim üzerine nasıl bir fikir mesaisi verilmeli, nereden başlamalı, neyin izini, nasıl, hangi soruları sorarak sürmeli?
Bu suallere cevap ararken, bir çok farklı kaynaktan beslenmiş ve yine o bir çok farklı kaynak ile farklı farklı tartışmalar içine girmiş Nicos Poulantzas’ın yazıp çizdiklerine durup göz gerdirmemek olmaz. Özellikle ölümünden kısa bir süre önce yayımladığı kitabı Devlet, İktidar, Sosyalizm (Poulantzas, [1978]2000) Marksizm’in içinden devrim meselesi üzerine verilmiş en heyecan verici fikir mesailerinden birisidir. Kitabı bu kadar heyecan verici kılan Marksizm ile post-yapısalcılık arasındaki ilk ve en önemli etkileşim olarak Poulantzas’ın Michel Foucault ile girdiği tartışmadır.
Bu yazıda yapmak istediğim şey bir taraftan Poulantzas’ın düşüncesindeki dönüm noktalarını işaretlemek diğer taraftan ise verdiği fikir mesaisinden çıkan ana izleklerin altını çizerek bu izleklerin bizi devrimi düşünürken ulaştırabileceği olası sorular ve yanıtlara dair birtakım tahminler yürütmek. Diğer bir deyişle, ‘D/devrim’ denen olguyu bütünüyle bir kenara atmak pahasına, Poulantzas’ın D/devrimini takip ederek, belki de, devrim üzerine çok daha heyecan verici ve verimli bir fikir mesaisinin mümkün olabileceğini düşlemek.
Yunanistan doğumlu olan Poulantzas (1936-1979), Atina’da hukuk eğitimini tamamladıktan sonra 1960 yılında Fransa’ya yerleşir. Hem Yunanistan’da hem de Fransa’da çeşitli siyasal faaliyetlerle örgütlülük deneyimleri içinde bulunur. Fransa’ya yerleşmesinden sonra, Althusser ile tanışır ve görüşlerinden çok etkilenir; Les Temps Modernes’de yazmasının ardından adı Balibar, Macherey, Ranciére, Debray ile birlikte “Althusser Grubu” içinde anılmaya başlar (Hall, [1980]2000, s. vii).
Marksist literatür içinde adını Siyasal İktidar ve Toplumsal Sınıflar (Poulantzas, [1968]1978) isimli kitabını yayımladığı 1968 sonrası, Miliband ile girdiği tartışma vesilesiyle duyurur (bkz. Miliband, 1969, 1970, 1973 1983; Poulantzas, 1969, 1976)*. Kitabında ortaya attığı “devletin göreli özerkliği” tezini Althusser’den yoğunluklu olarak etkilendiği dönemlerde geliştiren yazar hayatının sonraki dönemlerinde de bu tezini sahiplenmiştir. Fakat bu anlamda yazarın son kitabı; Devlet, İktidar, Sosyalizm önceki çalışmalarından farklı bir yerde tutulmalı. Bu kitabın, Foucault ile girdiği tartışma göz önüne alındığında, Althusserci yapısalcılıktan bir ölçüde sıyrıldığını söyleyebiliriz (Jessop, 1990). Bir kolundan Althusser’in diğer kolundan da Foucault’nun tutup çektiği Poulantzas Devlet, İktidar, Sosyalizm’de bize üzerine düşünmemiz gereken çok önemli tespitler, tezler ve kafa karışıklıkları bırakmıştır ([1978]2000).
Okumaya devam et →